Month: July 2020

• The use of QLARM to estimate seismic risk in Kirghizstan at the regional and city scales

Autorzy przeprowadzili analizę ryzyka sejsmicznego za pomocą narzędzia QLARM dla regionu Batken, wykorzystując m.in.
zdjęcia satelitarne i badania terenowe i szacując potencjalne uszkodzenia budynków i liczbę ofiar śmiertelnych hipotetycznego trzęsienia ziemi.

• Three-dimensional angle-domain double-square-root migration in VTI media for the large-scale wide-azimuth seismic data

Poszukiwania paliw kopalnych, w tym eksploracja pod dnem morskim, rozwijają się coraz bardziej, i konwencjonalne technologie obrazowania nie są już wystarczające. Niezbędna jest migracja głębokościowa w ośrodku anizotropowym, która jednak stanowi wyzwanie obliczeniowe nawet dla bardzo nowoczesnych i wydajnych komputerów, autorzy proponują metodę uwzględniającą m.in. podejście z przesunięciem fazowym i interpolacją, aby poprawić wydajność obliczeniową. Migracja w mediach anizotropowych stała się podstawowym wymogiem dla poszukiwań ropy i gazu. Autorzy wykazują skuteczność proponowanej metody m.in. na bazie danych rzeczywistych z Chińskiego Morza Południowego.

• Koyna earthquakes: a review of the mechanisms of reservoir-triggered seismicity and slip tendency analysis of subsurface faults

Region Koyna w zachodnich Indiach doświadczył w ciągu ostatnich pięciu dekad ponad 100 000 trzęsień ziemi o różnej magnitudzie (M ~ 1,0–6,3). Uważa się, że trzęsienia ziemi w tym regionie są wywoływane przez zmianę ciśnienia płynu w wyniku przenikania wody ze zbiornika wodnego (Koyna i Warna). W artykule dokonano przeglądu wszystkich dotychczasowych hipotez wyjaśniających ten mechanizm wywoływania trzęsień ziemi. Autorzy przeprowadzili również analizę właściwości uskoków na różnych głębokościach.

Mapping shoreline change using machine learning: a case study from the eastern Indian coast

Zaprezentowane badanie dotyczy perspektywy wdrożenia technik sztucznej inteligencji do modelowania i przewidywania zmiany położenia linii brzegowej wzdłuż wschodniego wybrzeża Indii w stanie Orisa (Odisha). Modelowanie obejmuje analizę zdjęć satelitarnych i odpowiednich danych ponownej analizy linii brzegowej. Dane satelitarne zostały wykorzystane parametr wejściowy w algorytmach uczenia maszynowego (ML) do modelowania przesunięcia linii brzegowej.

• Relationship between selected percentiles and return periods of extreme events

Artykuł poświęcony ekstremalnym zjawiskom pogodowym, kryteriom ich określania w oparciu o wskazania IPCC i Światowej Organizacji Meteorologicznej. W analizie wykorzystano m.in. dwustuletnią serię pomiarową opadów.

Czym zajmuje się dr Anna Łoboda z Zakładu Hydrologii i Hydrodynamiki, nagrodzona w tym roku Stypendium Prof. Kacpra Rafała Rybickiego?

Obecnie, moje zagadnienia są nieco inne niż podczas doktoratu, ale nadal dotyczą tematyki interakcji pomiędzy przepływem wody, roślinnością oraz rumowiskiem rzecznym, a więc szeroko pojętej eko-hydrauliki. Badania, którymi się zajmuję i w przyszłości chcę je dalej rozwijać skupiają się na badaniach rzek przy wykorzystaniu metod teledetekcyjnych. Moim celem jest ilościowa ocena dynamiki form dna rzecznego w postaci fal piaskowych w różnych warunkach przepływu, która umożliwi określenie nośności rzeki, m.in., przy zróżnicowanych scenariuszach zarastania, biorąc również pod uwagę różnorodność roślin. Ponadto, wraz ze wzrostem presji człowieka na rzeki i cieki wodne, badania te będą miały również istotne znaczenie dla zrozumienia ekologicznych własności strumieni rzecznych, zwłaszcza adaptacji roślin do zróżnicowanych siedlisk, gdzie sedyment i jego depozycja odgrywają dużą rolę.

Zespół Doradczy Ekspertów przygotował Raport w oparciu o dyskusje podczas odbiorów – spotkania online z pracownikami Instytutu, którzy przedstawili bieżące działania i wyniki, a także plany na przyszłość. Do przygotowania raportu Zespołu wykorzystane zostało również pisemne podsumowanie osiągnięć ośmiu zakładów naukowych Instytutu, a także statystyki z ostatnich 10 lat. Nasza instytucja znacznie się rozrosła się w ciągu ostatnich lat pod względem personelu naukowego, projektów finansowanych zewnętrznie, publikacji oraz funduszy na badania i zarządzanie. Ogólnie rzecz biorąc, przełożyło się to na większą widoczność na arenie międzynarodowej i rolę w inicjatywach na szczeblu UE. Badania mają charakter międzynarodowy, nie tylko jeśli chodzi o zasięg, ale również biorąc pod uwagę standardy, włączają także na różne sposoby przemysł i społeczeństwo. IGF PAN zarządza bardzo ważną dla nauki infrastrukturą badawczą, w tym Polską Stacją Polarną Hornsund na Spitsbergenie, która jest głównym źródłem unikalnych danych dla szerokiego zakresu badań Instytutu.

Wspierając wewnętrzną interdyscyplinarną współpracę, zidentyfikowano cztery główne obszary tematyczne, w zakresie których prezentowano wyniki badań podczas tegorocznych odbiorów. IGF PAN rozpoczął prace dotyczące rewitalizacji stacji imienia Dobrowolskiego we wschodniej Antarktydzie; oraz opracowuje i wdraża plan zarządzania danymi (DMP), odzwierciedlający zarówno potrzeby związane z interdyscyplinarnymi pracami naukowymi, jak i dyrektywę UE-INSPIRE dotyczącą danych FAIR.

Rekomendacje Zespołu Doradczego Ekspertów:

1. Należy mocno skoncentrować się na międzynarodowych projektach i inicjatywach badawczych. Podczas gdy projekty krajowe odgrywają ważną rolę w zapewnianiu finansowania badań i wsparcia dla różnorodnych i odpowiednich działań naukowych, wysoki poziom międzynarodowej konkurencji podnosi poprzeczkę doskonałości naukowej i przywraca wysoką widoczność i większe znaczenie w międzynarodowej panoramie naukowej. W szczególności, wybitni naukowcy powinni ubiegać się o projekty w ramach filaru “doskonałość naukowa” programu ramowego H2020 (i kolejnego programu „Horyzont Europa”), pamiętając, że jakość naukowa i wytrwałość są kluczem do sukcesu.
2. Ogólna jakość i zakres badań naukowych w Instytucie wydają się być dobrze wykorzystywane poprzez uczestnictwo, w tym również w wiodących rolach, w dużych zintegrowanych projektach geofizycznych, których realizacja może ożywić rolę i znaczenie geofizyki w XXI wieku przy jednoczesnym zapewnieniu postępu naukowego. Badania w regionach polarnych wydają się oferować takie możliwości, biorąc pod uwagę poziom zaangażowania Instytutu i różnorodność tematów w badaniach litosfery, fizyce atmosfery, badaniach morskich i biogeochemii. Zidentyfikowano duży potencjał przygotowania multidyscyplinarnych zintegrowanych projektów, mających na celu ocenę potencjału geotermalnego w Polsce i innych regionach Europy Północno-Wschodniej, w tym analizę i ocenę zagrożeń związanych z wydobyciem surowców. Biorąc pod uwagę ten potencjał, zachęca się naukowców Instytutu do dalszego wzmacniania ich wiodącej roli w takich międzynarodowych współpracach, co znalazłoby odzwierciedlenie w wiodącym autorstwie powstających publikacji.
3. Obecna reorganizacja działalności Instytutu, zgodnie z czterema wysoce interdyscyplinarnymi obszarami tematycznymi powinna być kontynuowana i wspierana poprzez opracowanie średnioterminowych oraz wieloletnich planów strategicznych o jasnych i weryfikowalnych celach. Celom tym musi towarzyszyć plan zrównoważonego rozwoju, który określa potrzebne zasoby i przewidywane źródła finansowania, w tym fundusze zewnętrzne. Ponadto każdy obszar tematyczny powinien być powiązany z długoterminowym celem odpowiadającym współczesnym wyzwaniom społeczno-gospodarczym, prezentowanym również w języku popularnonaukowym, tak aby był skutecznie komunikowany na zewnątrz, dostarczając argumenty na temat znaczenia Instytutu dla nauki i społeczeństwa.
4. Rozwój DMP (Data Management Plan – Plan Zarządzania Danymi) Instytutu powinien być wspierany przez plan zrównoważonego rozwoju jednostki, który uwzględnia zasoby niezbędne do jego utrzymania i wdrożenia w perspektywie długoterminowej. Zespół docenia fakt, że pierwsza część zasad FAIR umożliwiających wyszukiwanie i dostępność danych przebiega dobrze i zaleca, aby dalsze wdrożenia koncentrowały się na interoperacyjności i możliwości ponownego wykorzystania danych.
5. Rewitalizacja stacji imienia Dobrowolskiego na Antarktydzie Wschodniej jest bardzo wymagającym zadaniem pod względem logistycznym i technicznym oraz finansowym. Uważamy, że potencjalne korzyści w znacznej mierze przewyższają koszty przedsięwzięcia i zalecamy kontynuowanie tej inicjatywy przy pomocy silnego długoterminowego planu zrównoważonego rozwoju opracowanego we wsparciu odpowiednich ministerstw. Ze względu na jego znaczenie strategiczne rozumiemy, że polski rząd rozważa pokrycie początkowych kosztów i zalecamy kontynuowanie dyskusji w celu zapewnienia długoterminowej stabilności na szczeblu rządowym, która uzasadniałaby wysiłki i pozwoliłaby na wdrożenie planów.
6. Jednym z kluczowych elementów prężnego instytutu badawczego jest obecność wśród jego członków znacznej liczby doktorantów i doktorów habilitowanych. Chociaż w Instytucie istnieje silna grupa młodych naukowców, zauważamy, że liczba doktorantów znacznie spadła w ciągu ostatnich pięciu lat. Podjęto starania, aby zachęcić badaczy do udziału w konkursach na fundusze zewnętrzne na poziomie krajowym i międzynarodowym oraz włączyć doktorantów i doktorów do składanych wniosków projektowych. Ponadto Instytut niedawno utworzył dwie szkoły doktorskie wspólnie z kilkoma innymi instytucjami badawczymi, które obecnie są jedynymi organizacjami oferującymi doktoraty z geofizyki w Polsce. Zalecamy proaktywne reklamowanie tych stanowisk na jak najszerszą skalę na arenie międzynarodowej oraz utrzymywanie i zwiększanie wysiłków w celu zapewnienia wzrostu liczby i jakości doktorantów z Polski i zagranicy.

Natomiast zauważamy następujące aspekty, które mogą stanowić elementy dalszych ulepszeń:
· Zwiększona liczba publikacji JCR jest w przybliżeniu kompensowana przez podobnie rosnącą liczbę zatrudnionych naukowców, przy średnim wskaźniku produktywności zbliżonym do jednej publikacji na naukowca rocznie w ciągu ostatniej dekady.

· Zauważamy, że liczba publikacji i autorów wiodących w publikacjach jest nierównomiernie rozłożona w poszczególnych zakładach naukowych IGF PAN, przy czym niektóre z nich wydają się szczególnie efektywne, a kilka innych ma bardzo niski wskaźnik publikacji;

· Podobnie, liczba aktywnych projektów rozkłada się nierównomiernie między zakładami, przy zachowaniu zgodności między najmniejszą produktywnością pod względem projektów i publikacji;

· Podczas gdy liczba projektów Unii Europejskiej rośnie, fundusze powiązane z projektami były znacznie wyższe w latach 2012–2015, co oznacza, że ​​obecny szerszy udział nie przekłada się na zwiększenie ogólnego wsparcia finansowego;

· Brak aktywnych projektów w ramach filaru “doskonałość naukowa” unijnego programu ramowego „Horyzont 2020”, np. Projekty ERC lub Marie Curie (w 2019 r. zgłoszono 3 wnioski ERC oraz 2 MC-ITN);

· Generalnie, efekt naukowy generowany przez pracowników Instytutu wydaje się być niższy niż faktyczny jego potencjał, i tylko niewielu naukowców ma indeks Hirscha wynoszący co najmniej 20.

MSCA/IF: Marie Skłodowska-Curie Individual Fellowships

granty indywidualne Marii Skłodowskiej-Curie dla naukowców po doktoracie lub z co najmniej 4-letnim doświadczeniem w pracy naukowej Termin: 9 września 2020

KONKURS NCN: SONATA BIS

kierownikiem projektu może być badacz, który uzyskał stopień naukowy doktora w okresie od 5 do 12 lat przed rokiem wnioskowania, Maestro – na projekty badawcze dla doświadczonych naukowców. Termin: 15 września 2020

JAPONIA – CANON FOUNDATION

stypendia dla doktorantów i osób po doktoracie z dowolnej dziedziny Termin: 15 września 2020

BELGIA (Université Libre de Bruxelles)

stypendium post-doc (doktorat lub odpowiednie doświadczenie badawcze), każda dziedzina. Termin: 15 września 2020

KONKURS NCN: MINIATURA

dla osób po doktoracie, na realizację pojedynczego działania naukowego: badań wstępnych/pilotażowych, kwerendy, stażu naukowego, wyjazdu badawczego albo wyjazdu konsultacyjnego. Termin: 30 września 2020

Niemcy – stypendia Fundacji Humboldta

dla naukowców każdej dziedziny: stypendia do 4 lat po doktoracie oraz stypendia do 12 lat po doktoracie. Termin: aplikacje przyjmowane non-stop

Turcja – stypendia na badania, wykłady, konferencje

dla naukowców po doktoracie lub z 5-letnim doświadczeniem w prowadzeniu badań. Termin: aplikacje przyjmowane non-stop

Dla doskonałości badań naukowych kluczowe znaczenie mają dwa elementy – odpowiedni kapitał ludzki oraz nowoczesna infrastruktura badawcza. Ten drugi element jest podwójnie ważny, gdyż bez niego nie jest możliwe kształcenie na odpowiednim poziomie przyszłych kadr naukowych i naukowo-technicznych. Duże, strategiczne infrastruktury badawcze skupiają wokół siebie najlepszych badaczy oraz innowacyjne przedsiębiorstwa, co umożliwia rozwój gospodarczy oraz wzrost kapitału społecznego kraju. Posiadanie doskonałych laboratoriów, stosujących najwyższe standardy badań oraz kształcenia, stanowi zatem naszą rozwojową konieczność. Mając na względzie te przyczyny Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeprowadził konkurencyjną, transparentną oraz opartą na najlepszych międzynarodowych standardach procedurę utworzenia Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej, która skupia infrastruktury o najwyższym potencjale doskonałości naukowej, konsolidujące potencjał badawczy w dziedzinach istotnych dla rozwoju nauki oraz kraju. Na Mapie znalazło się 70 infrastruktur, w tym:

EPOS – System Obserwacji Płyty Europejskiej

ACTRIS – Infrastruktura do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych

W obu przypadkach jest to krajowa infrastruktura badawcza stanowiąca wkład w międzynarodowy projekt wpisany na „mapę drogową” ESFRI.

Umieszczenie na liście ma znaczenie nie tylko prestiżowe – dzięki niemu, po wielu latach starań, po raz pierwszy udało się nam uzyskać finansowanie SPUB z MNiSW na modernizację i optymalizację monitoringów prowadzonych w Instytucie. To szansa nie tylko na modernizację, ale nawet na rozbudowę monitoringów sejsmicznych, atmosferycznych i magnetycznych.

Dr S. Yaser Moussavi Alashloo, adiunkt w Zakładzie Obrazowania Geofizycznego

Mam na imię Yaser i pochodzę z Iranu. Obecnie jestem pracownikiem naukowym (adiunktem) w Zakładzie Obrazowania Geofizycznego. Jak to się stało, że wybrałem karierę naukową? Wszystko zaczęło się od jednego z moich nauczycieli w liceum: zachęcił mnie do rozpoczęcia studiów licencjackich z fizyki. Po ukończeniu studiów przez dwa lata pracowałem w biurze administracyjnym Uniwersytetu Meszhed (Ferdowsi University of Mashad), w moim rodzinnym mieście. Atmosfera uniwersytecka stopniowo zainspirowała mnie do kontynuowania studiów nie tylko na wyższych poziomach, ale też pozwoliła zdobywać doświadczenie i poszukiwać naukowej inspiracji za granicą. Zawsze interesowałem się przyrodą, postanowiłem więc wybrać dziedzinę, w której będę mógł wykorzystać swoją wiedzę w badaniu zjawisk na Ziemi. Najbardziej odpowiadała mi geofizyka, dlatego wybrałem studia magisterskie w geofizyce stosowanej
na Uniwersytecie Sains Malaysia (USM). To dało mi szansę zapoznania się z metodami geofizycznymi: sejsmicznymi, magnetycznymi, teledetekcyjnymi itp., miałem też okazję zastosować kilka z tych metod przy badaniach archeologicznych – co zaowocowało pięcioma artykułami. Nadal z entuzjazmem poszerzałem swoją wiedzę na temat technik obrazowania podpowierzchniowego, aplikowałem na studia doktoranckie na różnych uczelniach, ostatecznie zdecydowałem się na stypendium na Uniwersytecie Technologicznym PETRONAS ( Universiti Teknologi PETRONAS ), nadal w Malezji.

Miałem duże doświadczenie w realizacji projektów grantowych związanych z przemysłem w trakcie studiów doktoranckich w latach 2012-2017, prowadziłem m.in. badania anizotropii sejsmicznej głębokiego zbiornika. Zależało mi na nawiązywaniu szerokich kontaktów w społeczności naukowej, a także przekazywaniu wiedzy dalej –  nadzorowałem kilku studentów studiów magisterskich i licencjackich oraz asystowałem mojemu opiekunowi w jego zajęciach. Po uzyskaniu doktoratu mój promotor zatrudnił mnie w Centrum Obrazowania Sejsmicznego na stanowisku asystenta, abym mógł realizować swoje pomysły, które pojawiały się jeszcze w trakcie studiów, jednocześnie byłem wykładowcą – prowadziłem zajęcia z obrazowania sejsmicznego i przetwarzania sejsmicznego.  Spędziłem w Malezji ponad dziewięć lat i pomyślałem, że to dobry czas, aby poszukać nowej okazji do poszerzenia perspektyw w mojej dziedzinie zainteresowań. Jeden z moich znajomych rozpoczął studia doktoranckie w Instytucie Geofizyki PAN, więc wiedziałem, że instytut prowadzi kilka projektów międzynarodowych i ma naukowców światowej klasy. Jednak miejsce pracy i zespół, z którym chciałem współpracować, nie były jedynymi czynnikami, które popchnęły mnie do decyzji o rozpoczęciu nowego rozdziału w Instytucie Geofizyki PAN. Szukałem też informacji o polskiej kulturze i systemie edukacji w Polsce, i obraz, który wyłaniał się z tych poszukiwań tym bardziej zachęcił mnie do przyjazdu. W efekcie aplikowałem na moje obecne stanowisko w Zakładzie Obrazowania Geofizycznego. Dziś, po 8 miesiącach pracy w Instytucie, jestem przekonany, że przyjazd tutaj miał i ma ogromny, pozytywny wpływ na moją wiedzę i sposób myślenia!

 Prof. dr hab. Marek Lewandowski:

W trakcie tegorocznych odbiorów byłem moderatorem/współmoderatorem prezentacji dwóch obszarów tematycznych: „Geosystem processes” oraz „Climate change & polar regions”.

Nasz wkład w badania nad geosystemem to z jednej strony analizy i prace teoretyczne nad elementami geosystemu, z drugiej – badania o charakterze doświadczalnym w terenie. Nasza działalność obejmuje szeroki zakres elementów geosystemu – od ozonu i zanieczyszczeń atmosfery, poprzez badania hydrochemiczne i hydrodynamiczne,  aż po skorupę ziemską. Wnosimy więc wkład do różnych badań nad geosystemem, co pozwala zrozumieć jego stan aktualny, zmiany w skali geologicznej, a dzięki np. badaniom paleomagnetycznym – odkryć jego bardzo odległą przeszłość. To ważne również z punktu widzenia prognozowania zmian – w tym również klimatycznych. Dodając nasze cząstkowe, istotne informacje możemy przyczynić się do stworzenia coraz bardziej wiarygodnych modeli tych zmian, identyfikować błędy i braki w dotychczasowych założeniach, tak by modele te mogły być wiarygodną wskazówką kierunków zmian środowiska w przyszłości.

Z kolei badania polarne to badania w krytycznym, unikalnym, naturalnym laboratorium terenowym, który jest świadkiem zarówno dawnych jaki i współczesnych zmian środowiska przyrodniczego. W ciągu 60 mln lat na obu biegunach temperatury spadła o ok. 60^oC, jednak wciąż nie mamy pełnej, jednoznacznej odpowiedzi na pytanie dlaczego. Przyszłość badań polarnych to oczywiście nadal badania na Spitsbergenie, czyli np. bilans masy lodowców czy badania wpływu pyłów na albedo, ale też wielkie wyzwanie powrotu Instytutu na południe – na Antarktydę, do naszej nieczynnej dziś  bazy im. Dobrowolskiego. Tam również chcemy rozpocząć badania przyrodnicze, monitoring automatyczny. Wiążą się z tym wyzwania techniczne i logistyczne na najbliższe lata. Nie mamy np. własnego statku z helikopterem, musimy się więc opierać na współpracy z partnerami z Australii i Rosji. Nasze propozycje badań naukowych zostały już włączone do planów badawczych tych antarktycznych mocarstw. Będą one również realizowane przez IGF PAN we współpracy międzynarodowej w ramach projektu dr hab. Moniki Kusiak, finansowanego w ramach programu GRIEG.

Nasza obecność i aktywny udział w badaniach polarnych ma wymiar zarówno naukowy, jak i społeczny, które często ma emocjonalny stosunek i okazuje ogromne zainteresowanie badaniami poznawczymi w rejonach ekstremalnych. W ten sposób, jako społeczeństwo, jesteśmy uczestnikami procesu badawczego, a nie tylko jego obserwatorami. Dzięki temu wiedza o procesach przyrodniczych znajduje w społeczeństwie bardzo dobrze przygotowanych odbiorców, co samo w sobie stanowi o wartości naszej pracy badawczej, nie dającej przełożyć się na pieniądze.