Author: Agata Goździk

Ladies and gentlemen,

February 2022 was a difficult time. We are all struggling with pandemic constraints and gearing up for the negative economic effects of the post-pandemic. The events of last week and the unjustified attack by the Russian Federation on Ukraine is another shock for the entire international community.

A full-scale war in Europe, just across the border of Poland, is unimaginable in the 21st century. Only the common voice and activity of European states condemning aggression give hope for stopping the aggression and restoring peace. As an Institute, we join this voice of opposition.

What can we as IG PAS do? Many people and institutions organize help for refugees. These are activities that are well organized and controlled by state units. As the Institute, we would like to help in the long term. In addition to participating in various humanitarian actions, the IG PAS offers support to colleagues and their families from Lviv and Kiev. Our infrastructure makes it possible to offer a temporary home to these people and provide them with shelter.

Besides, as employees, we should continue our work. We have to reckon with more false bomb alarms, false information about the lack of fuel and other forms of escalating social unrest. The Institute’s situation is, however, stable and we must believe that both the hostilities of our neighbors and the pandemic restrictions will soon end.

Szanowni Państwo,

Luty 2022 był trudnym okresem. Wszyscy borykamy się z ograniczeniami pandemicznymi i szykujemy się na negatywne skutki gospodarcze po pandemii. Wydarzenia ostatniego tygodnia i nieuzasadniony atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę jest kolejnym szokiem dla całej społeczności międzynarodowej.

Pełnoskalowa wojna w Europie, tuż za granicą naszego kraju, jest czymś niewyobrażalnym w XXI wieku. Jedynie wspólny głos i aktywność państw Europejskich potępiający agresję, dają nadzieję na powstrzymanie agresji i przywrócenie pokoju. Jako Instytut dołączamy się do tego  głosu sprzeciwu. 

Co my jako IGF możemy zrobić? Wiele osób oraz instytucji organizuje pomoc dla uchodźców. Są to aktywności dobrze zorganizowanie i sterowane przez jednostki państwowe. Jako Instytut chcielibyśmy pomóc w dłuższej perspektywie. Oprócz udziału w różnych akcjach humanitarnych, IGF oferuje wsparcie dla współpracowników i ich rodzin ze Lwowa i Kijowa. Nasza infrastruktura daje możliwość przyjęcia tych osób i zapewnienia im schronienia. 

Poza tym jako pracownicy powinniśmy kontynuować naszą pracę. Musimy liczyć się z kolejnymi fałszywymi alarmami bombowymi, fałszywymi informacjami o braku paliwa i innymi formami eskalacji niepokojów społecznych. Sytuacja Instytutu jest jednak stabilna i musimy wierzyć, że zarówno działania wojenne u naszych sąsiadów jak i ograniczenia pandemiczne szybko się skończą. 

Dyrekcja IGF

Do grona stypendystów dołączyła dr Katarzyna Dudzisz z Zakładu Magnetyzmu.

Stypendium zostało ufundowane przez prof. dr hab. Kacpra Rafała Rybickiego, wybitnego uczonego, geofizyka, autora wielu prac z zakresu sejsmologii teoretycznej oraz modelowania losów Ziemi i innych planet, długoletniego pracownika i dyrektora Instytutu Geofizyki PAN. Stypendium przyznawane jest młodemu (do 35 lat) pracownikowi naukowemu Instytutu Geofizyki PAN lub uczestnikowi studium doktoranckiego prowadzonego przez Instytut Geofizyki, za wybitne i twórcze prace badawcze z zakresu badań podstawowych, w dziedzinie nauk o Ziemi, w dyscyplinie geofizyka, udokumentowane publikacją lub serią publikacji ogłoszonych w okresie trzech lat poprzedzających datę przyznania Stypendium.
Laureatka opowiada o swoich planach naukowych: “Obecna tematyka moich badań różni się od zagadnień podjętych w trakcie studiów doktoranckich i skupia wokół zastosowania szeroko pojętego magnetyzmu środowiskowego do badania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w glebach na obszarach pogórniczych. Jest to istotny problem dla ochrony środowiska, gdyż w wielu obszarach świata liczne hałdy, zawierające bardzo często znaczne koncentracje eksploatowanych metali, w tym metali ciężkich, są pozostałością po historycznej eksploatacji i przeróbce rud metali. Hałdy te ulegają licznym przemianom wskutek m.in., wietrzenia i wymywania przez wody opadowe, stanowiąc źródło zanieczyszczenia otaczającego je środowiska, w tym gleb. Minerały magnetyczne, które są przedmiotem moich badań, bardzo często występują wraz z różnymi metalami ciężkimi pozwalając na określenie wielkości zanieczyszczenia na danym obszarze. Są one oczywiście zróżnicowane w zależności od typu eksploatowanej/wytapianej rudy i czasu składowania odpadów. W związku
z tym, celem moich badań jest określenie czynników, które odpowiadają za zmienność rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń oraz ich magnetycznej charakterystyki w glebach wokół składowisk poeksploatacyjnych oraz gleb wytworzonych na tych odpadach. W moich badaniach, dzięki współpracy wewnątrz Instytutu Geofizyki oraz poza nim, wykorzystuję szereg metod, które pozwolą na określenie nie tylko powierzchniowego rozkładu zanieczyszczeń, lecz także ich pionowego rozmieszczenia w profilach glebowych i  przestrzennego zróżnicowania w otaczających glebach.”

Ciemne korytarze, niezwykła lokalizacja, trudna historia, mroczne tajemnice …

To wszystko czeka na turystów w  niedawno udostępnionych turystom podziemiach Zamku Książ. A od początku kwietnia mają oni również okazję zwiedzić nową ekspozycję edukacyjną, przygotowaną przez Instytut Geofizyki PAN. Wielu spacerowiczów nie zdawało sobie sprawy, że tu, prawie 50 metrów pod pięknym zamkowym dziedzińcem, działa obserwatorium sejsmiczne Instytutu Geofizyki PAN. Powstało w 1970 r., a lokalizację stacji w tym miejscu zawdzięczamy prof. dr. hab. Romanowi Teisseyre’owi, który ten obiekt – Zamek i podziemia – poznał w sierpniu 1946r. Pod koniec lat 60-tych, jako dyrektor naukowy Instytutu, po wykonaniu szeregu pomiarów sejsmicznych w celu weryfikacji geologicznej tego miejsca, profesor podjął decyzję o lokalizacji Obserwatorium właśnie w tam. Uzyskane w Książu wyniki rejestracji stacji wysyłane są nadal m.in. do europejskich centrów sejsmologicznych i do USA.

Otwarcie podziemi dla szerokiej publiczności to dla obserwatorium spore wyzwanie – i nie chodzi tu wcale o skrywanie sekretów słynnego „złotego pociągu”, którego przez jakiś czas w tych okolicach intensywnie poszukiwano, lecz o zapewnienie rzetelności pomiarów, wykonywanych przez czułą aparaturę. To ważne z naukowego i społecznego punktu widzenia: wraz z rozwojem metod sejsmologicznych możemy coraz lepiej poznawać i rozumieć nasze środowisko i korzystać z tej wiedzy do przewidywania ewentualnych zagrożeń.

Ale nowe, otwarte podziemia to także świetna okazja, żeby gościom zamku przybliżyć, czym Instytut się m.in. zajmuje. I to właśnie pokazuje ekspozycja, ulokowana w dwóch bocznych podziemnych komorach. Odwiedzający dowiedzą się, dlaczego ziemia się trzęsie, czy trzęsienia ziemi można przewidzieć, i na czym polega praca sejsmologa. Nie zabraknie historii tego miejsca w pigułce, informacji o  sejsmiczności naturalnej, ale i wywołanej przez człowieka, budowy skorupy ziemskiej i wyjaśnienia ruchów tektonicznych. Korzystając ze specjalnej makiety będzie można zasymulować wstrząsy i zobaczyć jak wygląda ich zapis, a odważni będą mogli zagrać w sejsmiczną „jengę”. Na turystów czekają tablice, modele, krótkie filmy i ogromna mapa świata, prezentująca 5 największych w historii zarejestrowanych trzęsień ziemi. Warto znaleźć na niej Książ i obejrzeć zapisy tutejszych sejsmometrów, będące śladami wydarzeń odległych o setki tysięcy kilometrów.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•