Month: May 2019

ACTA GEOPHYSICA, Vol. 68 to bardzo „hydrologiczny”, czy raczej „hydrodynamiczny” numer naszego czasopisma: 3 spośród 4 najpopularniejszych (najchętniej pobieranych wg danych na początek maja 2019) artykułów dotyczą „wodnych” zagadnień, z czego 2 to samodzielne opracowania naszych pracowników: dr. Michael’a Nones’a i  dr Moniki Kalinowskiej z Zakładu Hydrologii i Hydrodynamiki IGF PAN.

Nie znaczy to jednak, że nie są mogą one być interesujące dla  naukowców innych specjalności, przeciwnie: zastosowane techniki, wskazane wyzwania i trudności, pomiary, obliczenia i globalny kontekst czynią z nich ciekawą lekturę dla wszystkich geofizyków – i nie tylko!

Dr Michael Nones ( Dealing with sediment transport in flood risk management) przyjrzał się szacowaniu zagrożenia powodziowego w Europie, związanego ze zmieniającymi się warunkami klimatycznymi. Dr Nones zauważa, że  zgodnie z tzw. Dyrektywą Powodziową transport osadów i zmiany morfologiczne w środowiskach słodkowodnych, takich jak rzeki, nie są traktowane jako istotny czynnik przy konstruowaniu tzw. planów przeciwpowodziowych, co prowadzi do prawdopodobnie błędnego oszacowania wpływu powodzi w przypadku cieków transportujących duże ilości osadów. W artykule, na przykładzie rzeki Secchia we Włoszech, Dr Nones dowodzi, że w przypadku nadchodzących zmian planów zarządzania zagrożeniem powodziowym do 2021 r., zarządcy wód powinni uwzględniać w swoich modelach i strategiach dynamiczne zachowanie się cieków powierzchniowych, biorąc pod uwagę osady nie tylko jako czynnik niosący zanieczyszczenia, ale także jako kluczowy aspekt kształtujący środowisko.

Dr Monika Kalinowska w swoim artykule skupiła się na precyzyjnym przewidywaniu wzrostu temperatury wody w rzekach wskutek rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń termicznych. Analizowała wyzwanie, jakim jest zgromadzenie niezbędnych do tego celu danych, a także podsumowała istniejącą wiedzę i praktykę na temat obliczeń wymiany ciepła między wodą a powietrzem (Effect of water–air heat transfer on the spread of thermal pollution in rivers).

Natomiast największą popularnością tego wydania cieszył się artykuł autorstwa Tomasza Dysarza, Joanny Wicher-Dysarz, Mariusza Sojki i Joanny Jaskuły (Analysis of extreme flow uncertainty impact on size of flood hazard zones for the Wronki gauge station in the Warta river). Również i ta pozycja dotyczy Dyrektywy Powodziowej, jednak z nieco innej perspektywy: autorzy przeanalizowali wpływ niepewności maksymalnego przepływu na strefę zagrożenia powodziowego. Uwzględniono dwa czynniki: (1) metodę określania przepływów maksymalnych i (2) ograniczoną długość serii danych dostępnych do obliczeń. Wymienione czynniki wydają się należeć do najważniejszych elementów odpowiedzialnych za potencjalną niepewność i niedokładność opracowanych map zagrożenia powodziowego. W artykule przenalizowano dwie metody: metodę kwantyli i metodę największej wiarygodności. Maksymalne przepływy (seria pomiarów z aż 44 lat) szacowano dla stacji Wronki położonej w zasięgu rzeki Warty.

Czwarty polecany artykuł, trzeci zaś w kolejności jeśli chodzi o popularność w bieżącym numerze Acta Geophysica, dotyka z kolei badań środowiska peryglacjalnego (Studying permafrost by integrating satellite and in situ data in the northern high-latitude regions, autorzy: Nureldin A. A. Gido, Mohammad Bagherbandi, Lars E. Sjöberg, Robert Tenzer. Przedstawiono w nim możliwości wykorzystania danych satelitarnych do badań zmian klimatu, na podstawie bogactwa dostarczanych przez nie informacji o różnych zjawiskach, takich jak zmiana poziomu morza, topnienie lodu, zmiany wilgotności gleby, zmiany temperatury i deformacje powierzchni ziemi. Autorzy skupili się na rozmarzaniu wieloletniej zmarzliny i związanej z tym zmianie siły ciężkości, nawiązując do eksperymentu studiującego zmiany pola grawitacyjnego Ziemi w związku ze zmianami klimatu (GRACE) oraz innych obserwacji satelitarnych i naziemnych. Najważniejszym czynnikiem przemawiającym za dokładnym monitorowaniem rozmarzania zmarzliny jest fakt, że proces ten może być odpowiedzialny za uwolnienie dodatkowej ogromnej ilości gazów cieplarnianych, które są obecnie uwięzione w zamarzniętym gruncie. Wyniki wstępnej analizy numerycznej ujawniają możliwe istnienie korelacji między trendami stuletnimi gazów cieplarnianych, temperaturą i równoważną grubością wody (w warstwie aktywnej zmarzliny) w wybranych regionach.